Scheinzelfstandigheid: Wat is het en hoe voorkom je problemen als échte zzp'er?

De afgelopen jaren is er veel te doen geweest rondom schijnzelfstandigheid. De overheid wil voorkomen dat mensen als zelfstandige worden ingehuurd terwijl ze in feite werken als werknemer, zonder de bescherming en zekerheden die bij een dienstverband horen. Dit heeft geleid tot aangescherpte regels en strengere controle, met name door de Belastingdienst en Inspectie SZW.

Maar wat betekent dit voor jou als serieuze zzp’er? En hoe zorg je ervoor dat je professioneel en volgens de regels blijft ondernemen?

Wat is schijnzelfstandigheid precies?

Van schijnzelfstandigheid is sprake als je formeel werkt als zelfstandig ondernemer, maar feitelijk in loondienst bent. Denk aan situaties waarin je:

• Eén opdrachtgever hebt waar je vrijwel fulltime voor werkt;

• Geen eigen tarief bepaalt;

• Geen eigen werklocatie of werktijden hebt;

• Sturing krijgt alsof je werknemer bent;

• Geen ondernemersrisico loopt.

  
  

In zo’n geval loop je het risico dat de Belastingdienst oordeelt dat er sprake is van een verkapt dienstverband. De gevolgen kunnen flink zijn: naheffingen voor de opdrachtgever, verlies van fiscale voordelen voor jou als zzp’er, en juridische discussies over je status.

De actuele stand van zaken

Sinds 2025 is het handhavingsmoratorium zoals dat duur heet opgeheven, wat betekent dat de Belastingdienst strenger zal handhaven. Wel heeft de belastingdienst aangegeven geen boete te rekenen bij schijnzelfstandigheid (Alleen de Loonbelasting dus). Het is echter nog voor veel mensen lastig om te bepalen of zij wel of niet vallen onder de term "Schijnzelfstandig" als je twijfelt is het altijd een goed idee om hier kritisch naar te kijken.

Zo blijf jij als zzp’er uit de gevarenzone

Je hoeft niet bang te zijn als je écht als zelfstandige werkt, maar je moet wel kunnen aantonen dat je onafhankelijk bent. Hier zijn enkele praktische tips:

1. Werk voor meerdere opdrachtgevers

Heb je slechts één opdrachtgever? Dan ben je kwetsbaarder. Probeer je werk te spreiden over meerdere klanten om te laten zien dat je zelfstandig opereert.

2 Laat je als ondernemer zien

Investeer in een eigen website, verzorg je eigen administratie, neem ondernemersrisico’s en maak promotie. Dit zijn allemaal signalen van écht ondernemerschap.

3. Gebruik een waterdicht contract

Leg afspraken goed vast in een overeenkomst van opdracht. Gebruik bij voorkeur een modelovereenkomst van de Belastingdienst, of laat je contract toetsen.

4. Bepaal zelf je werktijden en aanpak

Laat zien dat jij de regie hebt. Als jij je eigen planning bepaalt en zelfstandig keuzes maakt over hoe je het werk uitvoert, is dat een belangrijk teken van ondernemerschap.

5. Hanteer een professioneel uurtarief

Een marktconform of hoger tarief laat zien dat je een zelfstandige bent en niet onderbetaald werk doet als “schijnwerknemer”.

6. Vraag advies als je twijfelt

Het is geen schande als je onzeker bent over je status. Juist dan is het verstandig om een professional in te schakelen die je situatie kan beoordelen en advies kan geven.

Tot slot

Schijnzelfstandigheid is een reëel risico, maar het hoeft geen belemmering te zijn voor échte zelfstandige ondernemers. Zolang jij professioneel werkt, goede afspraken maakt en bewust onderneemt, hoef je weinig te vrezen.

Twijfel je of je situatie klopt, of wil je sparren over jouw positie als zzp’er? Neem gerust contact met me op. Ik denk graag met je mee, in duidelijke taal, zonder poespas.